ÖZET:
Modern ordu sisteminin kurucusu olarak kabul edilen ve tahta çıkış tarihi olan M.Ö. 209 yılının Türk Kara Kuvvetleri kuruluş yılı olarak kabul edilmiş büyük Hun imparatoru Mete Han ve ordu sistemi hakkında bilgiler içermektedir. Mete Han tarafından kurulan onluk ordu sistemi halen bir çok ordu tarafından kabul görmektedir.
BÜYÜK HUN İMPARATORLUĞU VE METE HAN
Çin yazılı kaynaklarında adı geçen Hun Devleti milattan önce üç yüzlü yıllarda Teoman tarafından kurulan göçebe kabilelerden oluşan bir devlet yapısıydı. Teoman’dan sonra milattan önce 209 yılında tahta geçen oğlu Mete Han tarafından göçeme kabileler ve irili ufaklı yirmiden fazla devleti kendine bağlayarak Hun İmparatorluğu veya Büyük Hun İmparatorluğu olarak anılan devleti kurmuştur. Devletin başkenti ise Ötüken’dir. Mete Han’ın, Oğuz Kağan Destanında geçen Oğuz Kaan olduğu da düşünülmektedir ki Oğuz Kaan Türklerin atası olarak kabul edilir.
İpek yolunun kontrolü için Çin’le girdiği mücadelede zafer elde eden Mete Han Çin’i de vergiye bağlar. Günümüzde var olan Çin Seddinin, Mete Hanın emrindeki Türk ordularını durdurmak ve akınlardan Çini korumak için inşa edildiği de bilinmektedir.
Mete Han dönemindeki Büyük Hun İmparatorluğu sınırları, Japon Denizi, Çin Denizi, Hazar Denizi ve Sibirya arasında kalan toprakları içermekteydi. Mete Han ölümü sonrası milattan önce 46 yıllarına kadar devam eden Büyük Hun İmparatorluğu daha sonra bölünerek Doğu Hun ve Batı Hun imparatorluğu olarak ikiye ayrılacaktır. Milattan sonra 216 yılında ise tamamen yıkılacaktır.
İpek yolunun kontrolü için Çin’le girdiği mücadelede zafer elde eden Mete Han Çin’i de vergiye bağlar. Günümüzde var olan Çin Seddinin, Mete Hanın emrindeki Türk ordularını durdurmak ve akınlardan Çini korumak için inşa edildiği de bilinmektedir.
Mete Han dönemindeki Büyük Hun İmparatorluğu sınırları, Japon Denizi, Çin Denizi, Hazar Denizi ve Sibirya arasında kalan toprakları içermekteydi. Mete Han ölümü sonrası milattan önce 46 yıllarına kadar devam eden Büyük Hun İmparatorluğu daha sonra bölünerek Doğu Hun ve Batı Hun imparatorluğu olarak ikiye ayrılacaktır. Milattan sonra 216 yılında ise tamamen yıkılacaktır.
METE HAN’IN ORDU SİSTEMİ
Günümüz modern ordu sisteminin temelini oluşturan onluk sistem Mete Han zamanında oluşturulmuştur. Çin’le karşı karşıya geldiği bir savaşta tarihi kayıtlarda 300 ile 320 bin olarak ifade edilen Çin ordusuna karşın 30.000 kişilik ordusuyla savaşmak zorunda kalacaktır. Veziri “Ne düşünüyorsunuz Efendim” diye sorarak Mete Han’ın geri çekileceğini düşünürken Mete Han ise “BU KADAR ÇİNLİYİ BEN NEREYE GÖMECEĞİM?” diye cevap verir.
Mete Han’ın bu başarıları ve güveni ardında ise onun emrinden çıkmayan, Mete Han’ın okunun ardında düşünmeden ok atmaktan onunla birlikte korkusuzca savaşan askerleri kadar kurduğu ordu sistemi de vardır.
Mete Han zamanında ordu küçükten büyüğe doğru bir askeri yapılanma içinde olmuştur. On kişiden oluşan gruplara Takım denilmekte ve Başında ise Onbaşı yer almaktaydı. 10 takımdan oluşan 100 kişilik birliklere ise Bölük denilmekte ve başında Yüzbaşı yer almaktaydı. 10 Bölük bir Tabur etmekte ve başında ise Binbaşı Rütbesinde komutan tarafından idare edilmekte idi. Her 10 tabur ise bir Tümen oluşturmakta ve başında ise Tümenbaşı denilen komutanlar görevlendirilmiştir. Mete Han askeri kararları bu Tümen Başları ile birlikte alırdı.
Bu ordu sistemi halen birçok modern ordunun ve Türk Ordusunun temelini oluşturmaktadır. Bu sebepten Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi olarak milattan önce 209 yılı yani Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olarak kabul edilir.
Mete Han sadece ordu sisteminde düzenleme yapmamıştır. Ayrıca birçok askeri silah ve donanımda zamanın şartlarına göre düzenlemeler de yapmıştır. Osmanlı zamanında da kullanılan ve günümüzde işaretli fişekler yada mermi olarak adlandırılan mermi sistemini de ilk kullanan kişidir. Mete Han tarafından bizzat tasarlanan ıslıklı oklar ile düşman ordusu üzerinde korku oluşturulmuş aynı zamanda ordunun saldırı yapacağı yer orduya gösterilmiştir. Osmanlı döneminde de kullanılan bu oklar sadece rütbeli askerler tarafından kullanıldığı için Çavuş Oku da denilmektedir. Oklar içinde açılan hava kanalları ile okların havada süzülmesi sırasında ses meydana gelmekte ve bu ses düşman üzerinde korku salmakta idi.
Bu ordu sistemi halen birçok modern ordunun ve Türk Ordusunun temelini oluşturmaktadır. Bu sebepten Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi olarak milattan önce 209 yılı yani Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olarak kabul edilir.
Mete Han sadece ordu sisteminde düzenleme yapmamıştır. Ayrıca birçok askeri silah ve donanımda zamanın şartlarına göre düzenlemeler de yapmıştır. Osmanlı zamanında da kullanılan ve günümüzde işaretli fişekler yada mermi olarak adlandırılan mermi sistemini de ilk kullanan kişidir. Mete Han tarafından bizzat tasarlanan ıslıklı oklar ile düşman ordusu üzerinde korku oluşturulmuş aynı zamanda ordunun saldırı yapacağı yer orduya gösterilmiştir. Osmanlı döneminde de kullanılan bu oklar sadece rütbeli askerler tarafından kullanıldığı için Çavuş Oku da denilmektedir. Oklar içinde açılan hava kanalları ile okların havada süzülmesi sırasında ses meydana gelmekte ve bu ses düşman üzerinde korku salmakta idi.
